تزریق بوتاکس در فلج مغزی
تزریق بوتاکس در فلج مغزی: درمان بوتاکس یک درمان تزریقی موقت برای کاهش اسپاسم عضلانی است. تزریق بوتاکس می تواند به کودکان مبتلا به فلج مغزی کمک کند تا عضلات اسپاستیک و درد را تسکین دهند.
بوتاکس چیست؟
بوتاکس نام تجاری یک داروی تزریقی است که از یک ماده بسیار سمی ایجاد شده توسط باکتری، سم بوتولینوم A ساخته شده است. باکتری کلستریدیوم بوتولینوم این نوروتوکسین قوی را تولید می کند. هنگامی که بلعیده می شود، بسیار سمی و کشنده است. غذایی که فاسد شده و به این باکتری آلوده شده است باعث بیماری موسوم به بوتولیسم می شود. این یک نوع مسمومیت غذایی بسیار جدی و گاهی کشنده است. در دوزهای کمتر و تزریق موضعی به جای مصرف، سم بوتولینوم A می تواند به دلایل زیبایی و پزشکی استفاده شود.
آلرگان بوتاکس را توسعه داد و در سال 1989 تاییدیه سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) را دریافت کرد. FDA آن را برای چندین مورد از جمله مثانه بیش فعال و بی اختیاری ادرار، میگرن و چندین بیماری و علائم مربوط به عضلات تایید کرده است. همچنین برای رفع چین و چروک و کاهش تعریق از آن برای زیبایی استفاده می شود.
بوتاکس برای این درمان‌های پزشکی با تضعیف یا فلج کامل ماهیچه‌های خاصی که به آن‌ها تزریق می‌شود یا مسدود کردن عملکرد اعصاب خاص ، کار می‌کند. اثر فلج یا تضعیف آن دائمی نیست و در نهایت از بین می رود. این عمل باعث شل شدن عضلات و کاهش درد و سایر اثرات مرتبط می شود. بوتاکس که به عنوان تزریق موضعی استفاده می شود، باعث بوتولیسم نمی شود، اما برخی از خطرات و عوارض جانبی بالقوه وجود دارد.
بوتاکس برای اسپاستیسیتی فلج مغزی:
از جمله کاربردهای تایید شده برای بوتاکس چندین مورد است که به عملکرد عضلات مربوط می شود.
این دارو برای درمان اسپاستیسیته عضلانی و دیستونی گردن در بزرگسالان تایید شده است، که حرکت ماهیچه ای تکراری و غیر طبیعی است که می تواند دردناک یا ناتوان کننده باشد.
برخی از کودکان از بوتاکس بهره می برند، به ویژه برای اسپاستیسیتی در قسمت تحتانی بدن. کاربردهای دیگر ممکن است شامل تزریق بوتاکس به عضلات خاصی در هر نقطه از بدن باشد که در حال تجربه هستند.
برخی از مزایایی که این کودکان ممکن است از تزریق ببینند شامل دامنه حرکتی بهتر، وضعیت بهتر اندام ها و مفاصل، حرکات اسپاستیک کمتر، درد کمتر و بهبود راه رفتن است.
از دیگر مزایای استفاده از بوتاکس اینست که در خیلی از موارد میتوان با تزریق بوتاکس، جراحی های لازم برای اصلاح مشکلات عضلانی و مفصلی را تا زمانی که کودک بزرگتر شود و خطرات کمتری وجود داشته باشد به تعویق انداخت.
بوتاکس چگونه انجام می شود؟
بوتاکس با تزریق مستقیم دارو به محل مورد نیاز انجام می شود. پزشکان می توانند آن را در مطب خود به صورت سرپایی انجام دهند. برای به حداقل رساندن ناراحتی کودک در اثر تزریق واکسن، ابتدا می توان ناحیه مورد تزریق را با یک ماده بی حس کننده اسپری کرد. همچنین برای جلوگیری از عفونت ابتدا منطقه ضدعفونی می شود. بسته به اندازه گروه عضلانی و شدت علائم، درمان ممکن است شامل یک یا چند تزریق باشد.
در کودکان فلج مغزی تعیین محل تزریق در مقایسه با تعیین میزان توکسین و نوع ابزار تزریق ، مشکل تر است . به همین دلیل ، گاهی جهت تعیین بخشی از عضله که بیشترین فعالیت را دارد از EMG تحریکات الکتریکی ، CT ، فلوروسکوپی و اولتراسوند استفاده می شود.
آیا تزریق بوتاکس عوارضی دارد؟
تزریق بوتاکس موضعی به برخی از کودکان کمک می کند تا احساس بهتری داشته باشند و بهتر حرکت کنند، اما تزریق بوتاکس بدون خطر نیست. برای بوتاکس، این هشدار بیان می‌کند که سم ممکن است فراتر از محل تزریق گسترش یابد و علائم بوتولیسم را ایجاد کند. در مواردی که این مورد گزارش شده است، علائم بین چند ساعت تا چند هفته پس از تزریق رخ می دهد. این هشدار باید جدی گرفته شود، اما خطر کلی این اتفاق کم است. اگرچه برخی از عوارض جانبی شایع تر و کمتر جدی وجود دارد. اینها شامل ضعف عمومی، ضعف اندام تزریق شده با بوتاکس، درد در محل تزریق و عفونت در محل تزریق است.
پتانسیل طولانی مدت بوتاکس به عنوان یک درمان فلج مغزی:
تزریق بوتاکس در حال حاضر راه حل دائمی برای اسپاسم عضلانی در کودکان فلج مغزی در نظر گرفته نمی شود. تاثیرات تزریق بوتاکس صرف نظر از اینکه چه استفاده ای دارد موقتی است. اینکه چقدر طول بکشد بستگی به فرد، مقدار تزریق و هدف تزریق دارد. با این حال، مطالعات به این موضوع پرداخته‌اند که آیا این تزریق‌ها می‌توانند تون عضلانی و حرکت کودک را در طول زمان بهبود بخشند یا خیر؟
در یک مطالعه، محققان به این نتیجه رسیدند که تزریق های متعدد در طول دو سال اثرات بلندمدت مثبتی دارد. تون عضلانی و عملکرد حرکتی درشت در این کودکان قبل از تزریق و نزدیک به دو سال پس از تزریق های مکرر اندازه گیری شد. به نظر نمی رسید که تون عضلانی در طول زمان تغییر کند، اما محققان بهبودهایی را در عملکرد حرکتی درشت مشاهده کردند. به عبارت دیگر، بچه ها هنوز تونسیته بالایی داشتند اما حرکتشان بهتر شده بود. تزریق بوتاکس این پتانسیل را دارد که به کودکی که به دلیل فلج مغزی با حرکات اسپاستیک عضلات دست و پنجه نرم می کند، کمک کند.
۲۴ ساعت تا ۳ روز پس از تزریق می توان تاثیرات ضد اسپاستیک توکسین را مشاهده کرد. البته در برخی موارد ممکن است ۱۰ روز تا ۱ ماه به طول بیانجامد. اثرات تزریق بین ۳ تا ۶ ماه باقی می ماند. برخی بیماران پاسخ بهتری می دهند و ممکن است اثرات بوتاکس بیش از یک سال بر جای بماند . تمرینات صحیح ، اسپیلنت و گچ گیری موجب افزایش ماندگاری اثرات بوتولینیم توکسین می شود.
۲تا ۳ هفته گچ گیری پس از تزریق ، موجب افزایش اثر درمان می شود. تزریق توکسین باعث کاهش سفتی داینامیک عضله می شود در حالی که گچ گیری کانترکچرهای ثابت را کاهش می دهد. در موارد شدید ۳ روز پس از تزریق ، اندام را به مدت ۲ هفته گچ گیری می کنند. اگر تزریق بوتولینیوم توکسین در شرایط بیهوشی عمومی و یا با کمک تسکین دهنده ها انجام می شود می توان در همان زمان نیز گچ گیری را انجام داد. از مشکلات مربوط به گچ گیری می توان به اثرات روان شناختی ، آتروفی عضلات و شکسته شدن گچ اشاره کرد.
تمرینات درمانی
تمرین جهت افزایش دامنه حرکتی و قدرت عضلانی انجام می گیرد. همچنین انجام تمرینات شدید و تحریکات الکتریکی موجب افزایش جذب بوتاکس در پایانه های عصبی شده و بدین ترتیب موجب افزایش اثرات درمانی ناشی از تزریق بوتاکس می شود.
مداخلات ارتوتیک
پس از ممکن است پس از گچ گیری ، جهت حفظ وضعیت مناسب اندام ها نیاز به استفاده از آتل ها یا اسپلینت ها ی مختلف باشد. پس از تزریق تحمل بیمار در برابر این وسایل افزایش می یابد
تزريق بوتاكس در درمان اسپاستی سیتی کودکان فلج مغزی جایگاه ثابتی دارد و عمولا از ابتدای دو سالگی به همراه سایر روش های درمانی استفاده می شود. تزریق بوتاکس در کودکان دای پلژیک و همی پلژیک شایع تر است و تنها فاکتورهایی که استفاده از آن را محدود می کنند ، هزینه بالا و محدودیت در استفاده از دوزهای بالای توکسین است.
مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی تاک با تیمی متشکل از بهترین متخصصین توانبخشی با دارا بودن سالها تجربه در زمینه درمان کودکان آماده است بهترین خدمات توانبخشی در زمینه ارزیابی، مشاوره ، درمان در منزل و هر آنچه نیاز است به مراجعین ارائه دهد.
تزریق بوتاکس در فلج مغزی
مرکز توانبخشی تاک ، با خدمات کاردرمانی جسمی ، کاردرمانی ذهنی ، گفتاردرمانی ، بازی درمانی ، درمان لکنت ، با بیش از یک دهه کار تیمی علمی و با تکیه بر تجربه عملی توانسته است به یکی از بهترین مراکز کاردرمانی و گفتاردرمانی غرب تهران برای درمان کودکان مبتلا به فلج مغزی ، اوتیسم ، اختلالات یادگیری ، سندروم داون ، تاخیر ذهنی حرکتی و اختلالات گفتاری تبدیل شود.
متخصصین کاردرمانی تاک با ارزیابی دقیق مبتلایان فلج مغزی، مراجعینی که کاندید مناسبی برای تزریق بوتاکس جهت پیشرفت و بهبودی باشند، به متخصص ارتوپدی یا مغز و اعصاب معرفی میکنند تا با تزریق بوتاکس در کنار تمرینات کاردرمانی به حداکثر پیشرفت و استقلال حرکتی دست یابند.
سيد محسن احكامی
كارشناس ارشد كاردرمانی