کاردرمانی در فلج زایمانی (5 تمرین کاربردی)
کاردرمانی در فلج زایمانی: فلج زایمانی یک مشکل عصبی حرکتی است که ممکن است به دلیل آسیب به عصب‌ها یا عضلات نوزاد در زمان زایمان و در اثر کشیده شدن گردن رخ دهد. این آسیب معمولاً در ناحیه گردن (plexus brachialis) و گاهی در سایر نواحی بدن اتفاق می‌افتد. انواع اصلی فلج زایمانی نوزادان عبارتند از:
1. فلج زایمانی ارب (Erb’s Palsy):
در این نوع، آسیب به نواحی C5 و C6 از عصب برونی بزرگ (brachial plexus) رخ می‌دهد که باعث کاهش توانایی حرکت و کنترل دست و بازو می‌شود. معمولاً دست و بازوی یک طرف بدن (معمولاً طرف کنار) تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
2. فلج زایمانی کلامپکه (Klumpke’s Palsy):
در این نوع، آسیب به نواحی C8 و T1 از عصب برونی بزرگ (brachial plexus) رخ می‌دهد که باعث کاهش توانایی حرکت و کنترل دست و انگشتان می‌شود. ممکن است انگشتان نیز دچار فلج شوند.
3. فلج زایمانی اشتراکی (Global Palsy):
در این نوع، آسیب به سه ناحیه از عصب برونی بزرگ (brachial plexus) یعنی C5، C6، و C7 رخ می‌دهد که باعث کاهش توانایی حرکت و کنترل دست و بازو به طور کامل می‌شود.
همچنین، بر اساس شدت و میزان آسیب، فلج زایمانی نوزادان می‌تواند در چندین درجه از سبک تا شدید باشد. انواع مختلف فلج زایمانی نیاز به تشخیص و مداخلات درمانی مناسب دارند، که معمولاً توسط تیم‌های چندتخصصی پزشکی شامل جراح ارتوپدی، جراح عصب‌شناسی و کاردرمانگر ارائه می‌شود.
برای نوزادان دچار فلج ارب (Erb’s palsy)، که شایه ترین نوع است، ممکن است در صورت کاهش قابل توجه توانایی حرکت و کنترل عضلات دست و بازوی آسیب‌دیده نیاز به انجام عمل جراحی باشد. انواع عمل جراحی‌هایی که ممکن است در این زمینه انجام شود عبارتند از:
1. نازک‌سازی عضلات (Muscle Release Surgery):
در این نوع عمل جراحی، عضلاتی که برگشت نادرست عضلات باعث تنش و محدودیت حرکت در دست و بازوی آسیب‌دیده می‌شوند، جدا می‌شوند یا نازک می‌شوند تا فضای بیشتری برای حرکت ایجاد شود.
2. گره‌گشایی عصب برونی بزرگ (Nerve Release Surgery):
در صورتی که عصب برونی بزرگ دچار فشار و تنش شده باشد و باعث کاهش توانایی حرکتی دست و بازو شود، عمل جراحی برای گره‌گشایی عصب و رفع فشار از آن انجام می‌شود.
3. ترمیم و پیوند عصب (Nerve Grafting):
در صورتی که عصب برونی بزرگ برخورد با آسیب شدیدی به طور کامل قطع شده باشد، ممکن است نیاز به ترمیم عصب با استفاده از گرفتن عصب از ناحیه دیگری از بدن و پیوند آن با عصب آسیب دیده باشد.
4. ترمیم بافت (Tissue Transfer):
در صورتی که برخی از بافت‌های نرم مانند عضلات یا اعصاب به طور قابل توجهی آسیب ببینند، ممکن است نیاز به انتقال بافت از مناطق دیگری از بدن برای تعویض بافت‌های آسیب دیده باشد.
این تکنیک‌ها و روش‌ها معمولاً توسط تیم‌های چندتخصصی پزشکی انجام می‌شوند، از جمله جراحان ارتوپد، جراحان عصب‌شناسی، و کاردرمانگر. همچنین، هر مورد به تنهایی یا ترکیبی از این تکنیک‌ها ممکن است بسته به وضعیت خاص هر بیمار انجام شود.
کاردرمانی در فلج زایمانی
● چند تمرین کاربردی برای نوزاد دچار فلج ارب:
برای نوزادان دچار فلج زایمانی ارب (Erb’s palsy)، که اغلب به علت آسیب به عصب برونی بزرگ (نواحی C5 و C6 از مغز) اتفاق می‌افتد، تمرینات خاصی نیاز است که به توسعه عضلات و حرکت دست و بازوی آسیب دیده کمک کنند. در اینجا پنج تمرین کاربردی برای نوزادان دچار فلج زایمانی ارب (کاردرمانی در فلج زایمانی) را ارائه می‌دهم:
1. تمرینات کششی (Stretching):
دست و بازوی آسیب دیده را به آرامی و به اندازه کافی که برای کودک مناسب است، گشوده کنید و سعی کنید عضلات آن را استراحت دهید. این تمرین با کمک به گشادگی و انعطاف عضلات، از تنش عضلانی جلوگیری می‌کند.
2. تمرینات تقویتی (Strengthening):
با استفاده از اشیاءی مانند اسباب‌بازی یا کتاب کوچک، کودک را تشویق کنید تا آن اشیاء را در دستانش بگیرد و آن را به سمت‌های مختلف حرکت دهد. این تمرین به تقویت عضلات دست و بازو کمک می‌کند.
3. تمرینات حرکات دست:
با استفاده از بازی‌هایی که نیازمند استفاده از دست است، مانند پیچیدن و باز کردن اشیاء ساده، کودک را تشویق کنید تا دستانش را بیشتر استفاده کند. این تمرین به توسعه مهارت‌های دستی و تقویت عضلات آن کمک می‌کند.
4. تمرینات حرکتی:
با استفاده از اشیاءی مانند توپ‌های کوچک یا پتوهای زبر، کودک را تشویق کنید تا دستان و بازوهایش را با حرکات مختلف در اختیار بگیرد. این تمرین به توسعه حرکت و تنوع در حرکات دست و بازو کودک کمک می‌کند.
5. تمرینات تعادل و توازن:
با استفاده از اشیاءی مانند صندلی یا توپ‌های پر هوا، کودک را تشویق کنید تا به تعادل و توازن خود کمک کند. این تمرین باعث تقویت عضلات همراه با استقامت و تعادل کودک می‌شود. و در کل تمرینات تکیه روی دست ها بسیار مفید می باشند.
این تمرینات را زیر نظر یک پزشک یا متخص کاردرمانی انجام دهید تا بهترین نتیجه برای کودک شما بدست آید.
نویسنده: دکتر سید روح اله افتخاری دکتری علوم اعصاب شناختی
کاردرمانی در فلج زایمانی: مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی تاک، به عنوان یک مرکز متخصص در زمینه کاردرمانی و گفتاردرمانی، به ارائه خدمات حرفه‌ای برای افرادی که نیاز به بهبود تکامل ذهنی، حرکتی و یا سخن‌گویی خود دارند، می‌پردازد. تیم متخصص و مجرب ما با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های مدرن و کارآمد، به هدف اصلی خود، یعنی بهبود کیفیت زندگی مراجعین، پایبند است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو وقت، می‌توانید با شماره تماس مرکز به شماره [22362786, 22362791] تماس بگیرید.